RIWAYA;MAMA YANGU MUUAJI

MTUNZI;Moringe Jonas

MAWASILIANO;jonasymoringe@gmail.com

SEHEMU YA PILI

Ilipoishia,,,,,

Lakini kabla hata ya kumfikia Yule binti mvua kubwa ilianza kunyesha eneo lile walilokuwa na hata walipojaribu kutoka kuna nguvu ya ajabu iliwazuia kufanya hivyo.

‘’Haya maajabu mvua gani ituzunguke sisi pekee?’’Alisikika kijana mwingine akiacha kufanya kazi ya kumchuna Yule nyoka.

SONGA NAYO…..

‘’Jamani huyu nyoka ana maajabu tuna upofu halafu anatuletea mvua ya namna hii’’Aliongea mmoja wa walev ijana waliokuwa wamepoteza uwezo wa kuona.

‘’Ila mtaalam alitueleza hatari ya huyu nyoka’’Alisikika kijana mwingine aliyekuwa akiendelea kuhangaika kuchuna ngozi ya Yule nyoka licha mvua iliyokuwa ikiendelea kunyesha huku miale ya radi ikionekana katika giza lililokuwa likiongezeka kadiri muda ulivyosonga mbele.

‘’Arisema kuwa joka hiri ni Mungu wa makabira ya huko Bunjumbula’’Mwita naye aliongeza wakati huo alikuwa amefanikiwa kutoka kwenye eneo lile palipokuwa pana mvua na kumfikia Yule mtoto ambaye baada ya kumgeuza geuza aligundua kuwa alikuwa na uhai.

Swali alilojiuliza ni kivipi mtoto Yule alifika pale msituni,na je kuna uhusiano wowote kati ya Yule nyoka na mtoto na maswali mengine mengi yaliyokosa majibu sahihi.Baadaye alimwinua na kumpelekea chakula cha akiba walichokuwa nacho na kuanza kumlisha,Delphine alijitahidi kula huku Mwita akiwa na hamu ya kumuuliza juu ya sababu ya yeye kuwa pale.

Lakini hata baada ya kushiba na kupumzika usiku ule hakufanikiwa kuongea naye kwani hawakuelewana lugha kwani licha ya kuwahi kukisikia Kiswahili lakini Kiswahili alichokiongea Mwita kilimchanganya na kumtisha hasa mtindo wake wa kumkazia macho kila alipoongea ulisababisha akose kabisa kumwelewa.

Wakati hayo yakiendelea wale vijana wengine waliokuwa wametingwa na kumchuna Yule nyoka walikuwa wakihangaika kutoka kwenye lile eneo bila mafanikio yoyote.Mvua kali iliyokuwa ikinyesha kuzunguka eneo walilokuwa iliwafanya hata baadhi kuachana na kazi ya kumchuna Yule nyoka na kuhangaika kutoka pale.

Hata hivyo mmoja wao alizidi kuichuna na kuitengeneza vizuri ile ngozi ya nyoka ambayo mganga wao aliwaeleza kuwa wakiipeleka basi wangetengenezewa dawa ya kupata utajiri.

Umasikini ni kitu ambacho kijana Henrick Mbawala kutoka Mbinga alikichukia kuliko kitu kingine chochote duniani, ambapo harakati zake za kutafuta maisha zilimkutanisha na kijana Mwita katika machimbo ya dhahabu ya Masuguru kabla ya kwenda Geita ambako walikutana na wenzao ambao juhudi zao za kuukwepa umasikini zikiishia kwa Mganga mmoja wa jadi.

Mganga huyo aliwataka wampelekee ngozi ya tumboni ya nyoka hatari aliyepatikana katika msitu uliokuwa kati ya Rwanda na Burundi upande wa mashariki.Chuki dhidi ya umasikini na tamaa za kupata mali ziliwafanya vijana wale kupanga safari kwa takribani mwezi mmoja kabla na kuelekea Kigoma mwishowe walifika msituni hapo.

Mvua ya ajabu iliyoendelea kunyesha pale ni kama ilimwongezea nguvu kijana Henrick na kutoijali kabisa kama wenzake walivyofanya.Alikumbuka maneno ya mganga wake kuwa walitakiwa kuziweka roho zao rehani ili kufanikisha zoezi lile.

‘’We Mngoni pesa itakuua wewe yaani hiyo mvua huiogopi kabisa’’Aliongea kijana mwingine kutoka Iringa baada ya kufanikiwa kutoka pale mvua ilipokuwa ikinyesha , ambaye kila mara alikuwa akitaniana na Henrick na kujivunia utani wao ambao mara nyingi ulionekana kuwashangaza waliowasikia na kuwatazama wakifikiri wangeweza hata kupigana.

‘’Kama umekuja kufanya utafiti ugopa mvua utaletewa turubai la Umoja wa Mataifa, mimi baba yangu ni mcheza Mganda huko Ndumbi anategemea nimpelekee kaptura yake nyeupe na kilo ya nyama kila jumamosi siwezi kuikwepa mvua nimekuja kutafuta hukusikuja kutembea.

Mwenzangu wewe wajivunia kwenu mnakula mbwa machungu ya pori mnaaita sijui mnafu na mzee wako anaogopa kukukaripia usije kujinyonga’’Alitania Henrick na kuwafanya wenzake wacheke hali iliyomshtua na kumwogofya Yule binti.

‘’Jamani nimeukumbua ughali macho yeyewe hayaoni’’Alinung’unika kijana mmoja wa Kisukuma wakati huo Henrick alikuwa ameshamaliza kazi ya kumchuna Yule nyoka ngozi iliyohitajika lakini kazi ilikuwa kutoka nayo eneo alilokuwepo.

Alitumia zaidi ya nusu saa huku giza likiwa limeingia Kurunzi walizokuwa nazo wenzake wakimmulikia hazikumsaidia kuona chochote hadi alipokanyaga mwiba wa lile joka kwa bahati mbaya na kuanguka chini kama mzigo akiangukia kiu kilichokuwa kikitoa harufu kali na kumwingia usoni mwake akianza kubabuka ngozi.

‘’He! Ngozi hii hapa ila huyu mngoni mbona haonekani?’’Ilisikika sauti iliyojaa utanio bila kujua kilichompata mwenzao , Mwita aliichukua ile ngozi na kuanza kuondoka hukua kiwa amemshika mkono Yule binti ambaye moyo wake ulimtuma kumsaidia na kwenda kumlea na familia yake.

‘’Mungu wangu jamani Henrick Yule anayeyuka ‘’Aliongea Yule kijana kutoka Iringa akiangalia mwili wa Mtani wake ukiyeyuka kutokana na nyongo ya Yule nyoka iliyokuwa kali.

‘’Twende wewe urizani aliposema sadaka arimaanisha nini huyo sadaka hujui Tumemwua Mungu wa watu?’’Sauti ya kutisha ya Mwita iliwafumbua macho kuwa Henrick alikufa kama sadaka wapate kupata ile ngozi.

Kama msafara wa watumwa, watu watano walikuwa wakipita chini ya miti mirefu ya msitu ule huku wakiwa na mizigo kichwani na kamba moja ikiunganisha viuno vyao ili kuwasaidia waliopoteza uoni wao kutokana na sumu ya nyoka.Walijua uelekeo wao ulikuwa sahihi kuokana na miti waliyoiona mchana huku Mwita akionekana kama mwenyeji wa ule msitu kwani kila mara alikuwa akiwakumbusha wenzake kuwa sehemu Fulani walipita mchana wa siku ile.

Baada ya mwendo mrefu miguu ya binti Yule ilianza kulegea na hatimaye kupoteza nguvu kabisa na kujikuta akikaa chini kama mzigo,kumbukumbu za vifo vya ndugu zake asubuhi ya siku ile huku yeye kiherehere cha kuangalia choo kila aamkapo kikimkwepesha na kifo kile zilipita haraka haraka kichwani mwake naye akifumba macho tayari kwa kuwafuata wazazi wake na ndugu zake kwa kufa kwani aliamini kuwa kifo kilikuwa kimemfuata kila alipoenda licha ya muda tuu kuchelewa yeye kufa.

‘’Jamani ngoja nisaidie huu mzigo mie nimbebe huyu mtoto’’Aliongea Mwita akimtwisha ile ngozi mwenzake na kumnyanyua Yule binti safari ikianza tena.Huku yote yakiendelea akili ya Yule binti ilishindwa kuamini kabisa kama wale watu walikuwa wema kwani hakufanikiwa kuwaelewa kama walikuwa watu wa wapi japo lugha waliyoongea aliifananisha na lugha iliyoongelewa na watu kutoka nchini Kongo na Tanzania akielewa baadhi ya maneno ambayo hayakumsaidia kuwaelewa wale watu vyema.

‘’Tutaweka kambi hapa halafu kesho tutaendelea na safari yetu’’Mwita alitoa amri ambayo ilifuatwa na wote waliifuta na kuwekka mizigo yao chini.Licha ya kunyeshewa na mvua na kupata baridi waliogopa kuwasha moto kwani moja ya sharti walilopewa lilikuwa ni kutowasha moto ndani ya msitu kwani kw akufanya hivyo mambo makubwa yangetokea na kushindwa kufanikisha kilichowapeleka huko.

Walikula viazi vitamu walivyovibeba wakishushia kwa maji chakula ambacho binti wliyemwokota ilimuia vigumu kuvila lakini kutokana na njaa aliyokuwa nayo ilimbidi kujilazimisha kula.Sehemu yakulala iliandaliwa na wakajipanga na kulala huku Yule mtoto akiwekwa katikati kabisa.

Asubuhi ya siku ya pili iliwakuta lakini walijikuta wapo pale pale walipopambana na lile joka na kuliua huku ile ngozi ikiwa imerudi kwenye mwili wa lile joka ambalo lilikuwa liihanaika kujiinua.Mwili wa Henrick haukuonekana zaidi ya kiatu chake kioja kilichokuwa na kipande cha mguu wake wa kushoto.

‘’Jamani hali mbay a likipona tumekwisha’’aliongea mmoja wa wale vijana waliopoteza uwezo wa kuona na kuwafanya wenzao wajue kuwa walipona macho yao.

‘’Kwa nini we kipofu’’sauti ya matani ilimtoka kijana mwingine ambaye naye alipatwa na tatizo lie jana yake.

‘’Kipofu wewe mie mzima kabisa naliona joka likijiviriga vema kutufuata’’Alimjibu na kushika vitu alivyoona vya lazima kukimbia navyo.

‘’Tuondoke hapa si sarama’’Sauti ya kukwaruza ya Mwita ilisikika akimwinua Yule binti na kuanza kuondoka naye.

‘’Sauti ya kilio kutoka kwa Yule msichana baada ya kuliona joka lile la ajabu ililifanya lile joka kuanza kuvimba kwa hasira tayari kwa mapambano wakati huo mbele yake kulikuwa na Mwita na Yule binti pekee ambapo wale wengine walikuwa wameshafika mbali.

Mwita hakuwa na chakufanya zaidi ya kujaribu bahati yake kwa kutaka kukimbia na Yule binti lakini kabla hata ya kumaliza mita tatu alijikuta akibwagwa chini na kujikuta alimwachia Yule mtoto kutokana na sumu iliyotemwa na lile joka.

‘’Hesuuuu hesuuu hesuuu uleembu’’Sauti iliyopangiliwa ilisikika na kumfanya Mwita ageuke na kuangalia ilikotokea ,hakuamini alichokiona na kujikuta akitetemeka.

               

Lile joka lilitulia na wale watu waliliinamia huku wakiongea maneno Fulani ambayo bila shaka ilikuwa ni ibada Fulani.Baada ya kama dakika ishirini kitendo kingine kilifuata ambako ng’ombe wawili waliokuwa wamefungwa jirani walichinjwa wakati huo Mwita alikuwa ameganda pale chini akishuhudia yale mambo lakini hakuweza hata kusogeza kidole chake huku Yule mtoto akiwa kama hana fahamu kutokana na mwonekano wake.

Hatimaye ibada ile iliisha na mmoja kati ya wale watu alimsogelea Mwita na kumwamuru kwa ishara kuwa aondoke kitu kilichofanywa kwa haraka sana akimbeba Yule mtoto na kuanza safari ya kurudi Tanzania.Safari iliyojaa uoga ilichukua zaidi ya masaa sita hadi walipofika kando ya ziwa Tanganyika ambako kama bahati kwao walikutana na boti iliyokuwa ikijiandaa kuondoka kuelekea Kigoma na kama bahati alikutana na wale wenzake waliokimbia kule porini.

‘’Mnyalu yuko wapi?’’Lilikuwa swali la kwanza kutoka kwa Mwita mara baada ya kuwachunguza wenzake.

‘’Hatujaonana naye tulidhani mpo wote’’alijibu kijana mwingine akimwangalia Yule mtoto kwa huruma kwani alionekana amelegea sana.

‘’Mhh kweli tumeshindwa’’sauti nyingine ilisikika kuitoka kwa kijana mwingine ,wakati huo boti lilikuwa likiondoka.

Safari iliyochukua siku tatu iliishia mbele ya kinyumba Fulani kisiwani Ukerewe ambacho mwonekano wake kwa mbali ulionekana kuwashtua waliokuwa wakielekea pale.Watu wengi walionekana kukaa kwa makundi makundi kila mtu akiwa ana cha kuongea.

‘’Hii ni ajabu nyoka mkubwa vile kutokea majini na kummeza mtu si hatari hii’’Ilisikika sauti ya mmoja wa watu waliokaa karibu kabisa na waliposimama akina Mwita.

‘’Tatizo …’’alinong’ona Mwita na kuwafanya wale wenzake warudi nyuma na kujadiliana kidogo kasha kuanza safari ya kuelekea sehemu nyingine ambako walilala na hatimaye kuvunja rasmi kundi lao huku kila mtu akipanga kufanya kitu kingine cha kujikibu maisha yake.Mwita akiwa na Delphine walianza safari ya kuelekea kwao Mugumu ambako naye aliona ni sehemu sahihi ya yeye kwenda kuishi baada ya kuhangaika kwa muda mrefu kutafuta riziki.

Hali ya Delphine kiafya ilidhoofu kutokana na siku zile za mateso na maumivu makali huku kumbukumbu za vifo vya wazazi wake zikijirudia kichwani na kumpa maumivu makali,hali iliyompelekea kuumwa sana mara tuu walivyofika Mugumu.Lakini kama hiyo haitoshi Delphine alikutana na mapokezi hasi si tuu kutoka kwa wazazi wa Mwita bali hata kwa watoto wenzake ambao walimwona kama kituko Fulani kutokana na sura yake ya Kinyarwanda ambayo haikujificha licha ya kuwa na umri mdogo wa miaka mitano tuu.Kwa waliobahatika kujua alikotokea ,kuna waliomwita jinni,mkimbizi ,mtoto wa nyoka ili mradi tuu kumnyanyasa.

Hakuwa na jinsi zaidi ya kuvumilia kwani hakujua pa kukimbilia wala hakumwona wa kumweleza matatizo yaliyomkuta zaidi ya Mwita ambaye shughuli zake zilimtenganisha sana na Delphine.Alitamani aelewe lugha ya wenyeji wake walau ampate rafiki wa kumfariji lakini kila aliyemwona alijitenga naye huku sauti za vicheko vya kebehi vikisikika kutoka kwa kila aliyemwona.

Siku ,wiki miezi hatimaye miaka ikapita huku Delphine akiilelewa lugha ya wenyeji na kuwa miongoni mwa wanawali wa pale Mugumu ubaguzi juu yake ukafutika na hakuna aliyekumbuka tena kama ni mtoto wa kuokotwa porini .Vijana kama ilivyokuwa ada walianza kumsimamisha njiani iwe alipoenda kisimani ama porini kukusanya kuni yote ni kutaka kujaribu bahati ya kuonja tunda ya Yule binti wa Kinyarwanda aliyemvutia kila aliyemwona hasa kwa akicheka kwani mwanya wake ulizidisha uzuri wake ukiachana na uso wke mrefu ulioonekana kama ni wa kuchorwa machoni pa wengi.

Licha ya kuwa na ujirani na ukaribu na familia ya mwita ambaye kwa umri aliokuwa nao hakuwa na mtoto wala mke zaidi ya watoto wa kaka na dada zake waliomwita baba mdogo ama mjomba Delphine alikuwa na urafiki wa karibu sana na bibi mmoja ambaye licha ya kujulikana kama mkunga pia alikuwa ni ngariba aliyehusika na ukeketaji wa wasichana wa kabila lile.Ukaribu wao uliwachanganya wengi na hata kumtisha Mwita lakini mara nyingi alipomuuliza alimjibu kuwa anajifunza kuwa mkunga na Yule bibi alisisitiza hilo.

Lakini akiwa hajui lolote kuhusu ukeketaji siku moja akiwa katika kuandaa vifaa vya ukeketaji bila kujua akiamini ni vya ukunga Yule bibi anamtaka aingie bandani kwani kuna kitu cha muhimu kilipangwa kunfanyika.

‘’Ni nini hicho bibi?’’aliuliza Delphine akionekana kushangazwa na wingi wa watu waliokujwa wakiongezeka hasa wanawake na wasichana wa umri wake.

‘’We uende ndani leo nakuachia rasmi kasi yangu ya kusalisha ‘’alijibu Yule bibi na kutangulia ndani.

, huku akiamini kuwa Delphine angemfuata .Tofauti na alivyodhani Delphine alizunguka nyuma ya kibanda kile akijiamini akipishana na watu kadhaa kabla ya kuanza kukimbia kuelekea shambani ambako aliamini lazima angemkuta Mwita na kama alivyotegemea alimkuta akinywa maziwa baada ya kulima kidogo.

‘’Nini wewe mbona unanishtua’’Lilikuwa ni swali la kwanza la Mwita baada tuu ya kumwona Delphine kwani ujio wake haukuwa wa kawaida.

‘’Sijui ila sipo salama’’alijibu Delphine akiangalia alikotoka ambako aliona kundi la wanawake wakielekea upande walikokuwa.

‘’Nenda kajifiche pale kichakani ,nimeshaelewa’’Alielekeza Mwita akijifanya anaendelea kunywa maziwa yake.

‘’We Mwita hujamwona Dela huku?’’aliuliza mama mmoja akionekana mwenye hasira.

‘’Sijamwona si yupo kwa bibi?’’alijibu kwa swali hali iliyozidi kuwaudhi wale wanawake.

‘’Tumetoka huko na katukimbia si ulisema unataka kuoa wewe utamwoa mwanamke ambaye hajasafishwa?’’Swali lingine lilimtoka Yule mama ambaye alihisi kuwa Mwita alijua aliko Delphine na aliamua kumficha.

‘’Si lazima kuoa mwanamke aliyesafishwa’’Sauti nzito ya Mwita ilisikika akionekana kukerwa na utaratibu ule huku akisahau kama Delphine alisikia kile alichokiongea.

‘’Anataka kunioa mimi? Kusafishwa? Kivipi? Mhhh naondoka ‘’aliwaza Delphine pale kichakani na kuamua kunyata akielekea porini zaidi akipita mashamba kadhaa ambayo yalikuwa ni kama yamesahaulika na wamiliki wao kutokana na nyasi zilivyokuwa zimesonga mazao.

Aliamua kukimbia kijiji kile kwani licha ya kusaidiwa na kuokolewa na Yule mtu hakufukiria kuolewa naye ,alimchukulia kama baba yake sasa kusikia suala la kuolewa naye kulimfanya aamue jambo moja tuu kukimbia na kutorudi tena Mugumu.

Kukimbia alikimbia tena kukimbia haswa na hata kama kungekuwa na mashindano angejizolea medali katika kila mbio ziwe fupi au ndefu lakini swali lilikuja kichwabni mwake angekimbia hadi wapi mpaka lini na alielekea wapi? Nguvu za kuendelea mbele zilimwishia baada ya kukimbia kama kilometa ishirini hivi na kujikuta akikaa chini kama mzigo ulioangushwa huku simulizi za wanyama wakali kutoka mbugani Serengeti zikipita akilini mwake na kumfanya ainuke na kutaka kuanza safari.Lakini kabala ya kupiga hatua yoyote kuna sauti ilimshtua na kumfanya aanze kutetemeka huku haja ndogo ikionekana kulowanisha gauni lake chakavu na ile sauti ikizidi kuongezeka kadri muda ulivyosonga mbele.

ITAENDELEA

Je, nini hicho?

Mama yaangu muuaji ni yupi?